Gdy ojciec dziecka nie poczuwa się do pokrycia żadnych wydatków związanych z ciążą i porodem, a rodzice dziecka nie są w związku małżeńskim, to matka dziecka może zmusić ojca do partycypowania w tych kosztach bowiem istnieją w tym zakresie instrumenty prawne (art. 141-143 kro).

Można w taki wypadku wystąpić na drogę prawną z powództwem i domagać się od ojca dziecka zwrotu kosztów związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu. To świadczenie ma charakter alimentacyjny, ale często jest też dochodzone w postępowaniu o ustalenie ojcostwa. Z oczywistych względów możliwości zarobkowe matki w okresie ciąży i porodu są mniejsze, a więc ojciec dziecka powinien w takiej sytuacji w znacznym stopniu wziąć na siebie ciężar jej utrzymania.

Matka dziecka może żądać udziału ojca w kosztach swego utrzymania przez czas 3 m-cy a „z ważnych powodów” przez okres dłuższy. Tak stanowi uchwała Sądu Najwyższego, gdzie wskazano, że „korzystanie przez matkę z bezpłatnego urlopu w celu sprawowania opieki nad dzieckiem może stanowić ważną przyczynę żądania udziału ojca w kosztach jej utrzymania przez czas dłuższy niż 3 miesiące” (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23.04.1976r., III CZP 20/76). Do przedłużenia trzymiesięcznego okresu może dojść również w przypadku choroby matki albo trudnego porodu.

Dodatkowo, natomiast jeżeli wskutek ciąży lub porodu matka poniosła inne konieczne wydatki albo szczególne straty majątkowe, może ona żądać, ażeby ojciec pokrył odpowiednią część tych wydatków lub strat. Ciężar dowodu spoczywa oczywiście na matce, która powinna wykazać samą zasadność ale i udowodnić wysokość.

Do wydatków takich zaliczamy m.in.: koszty opieki medycznej, specjalnej diety, witamin, lekarstw, odzieży ciążowej, wyprawki na dziecko: wózek, łóżeczko, ubranka, pieluchy itd.). Warto pamiętać, że wszystkie wyżej wymienione roszczenia przedawniają się z upływem trzech lat od dnia porodu.

Matka może domagać się od ojca zapłaty pieniędzy na wyżej wymienione cele jeszcze przed porodem tj. koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. Termin i sposób zapłaty tej sumy określa sąd.  Ojcostwo dziecka musi zostać jednak uwiarygodnione przed Sądem.